هفت جانور اسطوره ای در منظومه های حماسی ملی ایران با تکیه بر شاهنامه فردوسی

thesis
abstract

چکیده ادبیّات حماسی ایران همه جا با نام شاهنامه ی فردوسی شناخته شده است؛ امّا نام نهادن این نوع ادبی بر شاهنامه، بدون در نظرگرفتن آثاری که پس از شاهنامه و با الهام از آن سروده شده اند کاری خطاست؛ چرا که در کنار شاهنامه با مطالعه و غور و بررسی در این آثار می توان چهره ای کامل از ادبیّات منظوم حماسی ایران ارائه نمود و به جامعیّت و مانعیّتی هر چند نسبی در این نوع پژوهش ادبی دست یافت. نگارنده با توجّه به منحصر بودن تحقیقات حماسی بر شاهنامه و ضرورت شناخت کامل بن مایه های حماسی-اساطیری، در پایان نامه ی حاضر به بررسی ابعاد اسطوره ای-حماسی و آیینی هفت جانور «اسب»، «ببر»، «پلنگ»، «شیر»، «کرگ»، «گراز» و «گرگ» در شاهنامه ی فردوسی و منظومه ها ی بانوگشسب نامه، برزونامه، بهمن نامه، جهانگیرنامه، سام نامه، شهریارنامه، فرامرزنامه، کک کوهزاد، کوش نامه و گرشاسب نامه -که متن منقّح یا برگزیده ی آن ها تا امروز به چاپ رسیده- پرداخته است. شایان یادآوری است که شمار ابیات این منظومه ها تقریباً برابر با شاهنامه است. در شناخت بن مایه های اسطوره ای، حماسی و آیینی مرتبط با جانوران مذکور، گاه شواهدی در شاهنامه وجود داشته است؛ امّا گاه نکات و ظرایفی به دست آمده که فردوسی به آن ها اشاره ای نکرده است؛ در حالی که این نکات در منظومه های دیگر بسط و تفصیل یافته است. در این موارد، با استناد به روایات موجود در فرهنگ عامیانه، برخی از آن مطالب و شواهد موکّدتر شده است. مهم ترین مضامین و بن مایه های مشترک جانوران در منظومه های حماسی ایران عبارتند از: الف) شکل و صفات ویژه. ب) توتم. ج) پیکرینگی. د) آزمون پهلوان. ه)آداب و رسوم. برخی بن مایه ها و مضامین که در متن شاهنامه اشاره ی دقیقی به آن ها نشده، چنین است: الف) پرورش کودک با شیر جانور. ب) آئین شیر پرستی. ج) نژاد اسب آبی. درباره ی شکل و بن مایه ی اسطوره ای «کرگ» و «گرگ» برخی شباهت ها و اختلافات موجود است که نگارنده در فصل هفتم –گرگ- مفصّلاً به آن پرداخته است.

First 15 pages

Signup for downloading 15 first pages

Already have an account?login

similar resources

تطبیق شخصیت¬های حماسی انه¬اید ویرژیل با شاهنامه¬ فردوسی

رسالت خطیر ادبیات تطبیقی، تشریح خط سیر روابط و مناسبات میان ادبیات ملل جهان و ﺗﺄکید و توسعه مبادلات فکری، ادبی و فرهنگی است. پتانسیل و ظرفیت ادبی شاهنامه¬ فردوسی قابل سنجش با هر اثر حماسی است. از این رو، شاهنامه، اثر سترگ فردوسی که حماسه¬ای ملّی و طبیعی است با انه¬اید اثر ویرژیل که برترین نمونه¬ حماسه¬ کلاسیک مصنوع است، قابل سنجش و تطبیق است. بنابراین، هدف مقاله¬ حاضر سنجش و بررسی وجوه افتراق ...

full text

تأثیر شاهنامه فردوسی بر آثار حماسی غرب

ویلیام جونز یکی از کسانی بود که در کمپانی هند شرقی به تحقیق و ترجمه آثار ادبی پارسی پرداخت و از بررسی متن و واژگان شاهنامه به شباهت زبان‌های هندواروپایی پی برد. جیمز اتکینسون از کالج فورت ویلیام در کلکته در سال 1814 م. ترجمه خود را از داستان رستم و سهراب منتشر ساخت. ماتیو آرنولد (1822- 1888 م.) منظومه پرآوازه‌ی خود را به داستان رستم و سهراب اختصاص داد. آرنولد به دوم مقوله اقتباس از شاهنامه و ت...

full text

تطبیق شخصیت¬های حماسی انه¬اید ویرژیل با شاهنامه¬ فردوسی

رسالت خطیر ادبیات تطبیقی، تشریح خط سیر روابط و مناسبات میان ادبیات ملل جهان و ﺗﺄکید و توسعه مبادلات فکری، ادبی و فرهنگی است. پتانسیل و ظرفیت ادبی شاهنامه¬ فردوسی قابل سنجش با هر اثر حماسی است. از این رو، شاهنامه، اثر سترگ فردوسی که حماسه¬ای ملّی و طبیعی است با انه¬اید اثر ویرژیل که برترین نمونه¬ حماسه¬ کلاسیک مصنوع است، قابل سنجش و تطبیق است. بنابراین، هدف مقاله¬ حاضر سنجش و بررسی وجوه افتراق ...

full text

بازتاب خویشکاری «وایو » در منظومه های حماسی ملی

بازتاب خویشکاری «وایو» در منظومه‌های حماسی ملی چکیدهوایو یکی از مرموزترین خدایان هندوایرانی است است که برخلاف دیگر ایزدان مزدایی، حاملِ مفهومی از تقابل دوگانه‌ی حیات و مرگ است. از وی در ریگ‌ودا، اوستا و متون پهلوی یاد می‌شود. با بررسی انعکاس دو چهره‌ی متضادّ اهورایی و اهریمنی از او در متون نامبرده و به دنبال آن در حماسه‌های ملّی، می‌توان به قدرت ماندگاری این ایزد کهن در قالب الگوهای آیینی-اسطوره‌ا...

full text

فر در شاهنامه فردوسی و گرال در رمان های آرتوری : مطاله تطبیقی دو درونمایه اسطوره ای

در سال 1939 سر جهانگیر کویاجی چند مطالعه درباره‌ی شاهنامه به چاپ رساند و در این پژوهش ها درونمایه های حماسه‌ی فردوسی را رمان‌های آرتوری مقایسه کرد. از میان این درونمایه ها می‌ توان به مقایسه‌ی مفهوم فر یا فره در شاهنامه و گرال در رمان ‌های آرتوری اشاره کرد. درست است که میان این دو مفهوم تشابهات زیادی وجود دارد اما در عین حال بسیار متفاوت هستند. پس از مطالعه و واکاوی متون در می یابیم که باید جان...

full text

بررسی و تحلیل عناصر حماسی در «ملحمة کربلاء» با تکیه بر ویژگی‌های حماسی شاهنامه

«ملحمة کربلاء» منظومه‌ای بلند و حماسی است که سعید العسیلی ( 1929-1994م.) شاعر معاصر لبنان در آن زندگی امام حسین (ع) را از ولادت تا لحظۀ شهادت به تصویر کشیده است. در این منظومه که به شیوۀ شعر داستانی و سلسله‌وار سروده شده، شاعر سعی نموده علاوه بر اهداف والا و فضایل اخلاقی قهرمانان کربلا ، رشادت‌ها و دلاوری‌های آنها در میدان نبرد را نیز به تصویر بکشد و به اثر خود بعد حماسی بدهد، لذا عنوان ملحمة (...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بیرجند

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023